Autor: Monika Dąbkowska, 15.09.2022 eduone
WOPFU to podstawa opracowania IPET. Powinny znaleźć się w niej zapisy, zgodnie z zasadami określonymi w prawie oświatowym.
WOPFU, czyli wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia, to dokument, który opracowujemy dla ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Jest podstawą tworzenia indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego i stanowi jego załącznik.
Co musi zawierać WOPFU?
Zasady tworzenia WOPFU określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym z późniejszymi zmianami.
Zgodnie z rozporządzeniem WOPFU powinna zawierać opisane:
- indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne, mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia ucznia;
- w zależności od potrzeb – zakres i charakter wsparcia ze strony nauczycieli, specjalistów, asystentów lub pomocy nauczyciela;
- przyczyny niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu ucznia, w tym:
- bariery i ograniczenia utrudniające funkcjonowanie i uczestnictwo ucznia w życiu przedszkolnym lub szkolnym,
- w przypadku ucznia realizującego wybrane zajęcia wychowania przedszkolnego lub zajęcia edukacyjne indywidualnie lub w grupie liczącej do 5 uczniów, zgodnie ze wskazaniem zawartym w programie – także napotykane trudności w zakresie włączenia ucznia w zajęcia realizowane wspólnie z oddziałem przedszkolnym lub szkolnym, a w przypadku innej formy wychowania przedszkolnego – wspólnie z grupą, oraz efekty działań podejmowanych w celu ich przezwyciężenia.
Wzór WOPFU
Nie ma określonego wzoru WOPFU, warto jednak, by każda placówka edukacyjna wypracowała swój własny formularz, który będzie zawierał powyższe punkty wymagane w prawie oświatowym. Jest to bardzo praktyczne rozwiązanie, które z pewnością ułatwi organizację pracy w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej i pozwoli wszystkim korzystającym z tych dokumentów poruszać się sprawnie po ich zawartości.
WOPFU może więc mieć formę np. tabeli lub punktową. Na początku ujmujemy metryczkę zawierającą oprócz danych ucznia m.in.:
- datę opracowania WOPFU,
- dokumenty, na podstawie których opracowano diagnozę,
- zalecenia lekarskie.
Na końcu WOPFU zadbajmy o miejsce na:
- imiona i nazwiska osób opracowujących WOPFU,
- adnotację o otrzymaniu przez rodziców kopii WOPFU,
- adnotację o dokonaniu okresowej wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia – okresowa WOPFU może stanowić załącznik do IPET, ale warto i tu wpisać, kiedy spotkał się zespół w celu dokonania oceny efektywności.
Kiedy należy sporządzić WOPFU?
WOPFU należy sporządzić:
- przed opracowaniem IPET, z zachowaniem terminów opracowania tej dokumentacji, czyli:
- do 30 września dla ucznia rozpoczynającego realizację wychowania przedszkolnego, naukę w szkole lub etap edukacyjny,
- 30 dni od daty złożenia orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego w przedszkolu lub szkole, gdy orzeczenie jest wydane w trakcie roku szkolnego (tu liczy się data wpływu, nie data wydania orzeczenia).
Jak często przeprowadza się WOPFU?
Okresową wielospecjalistyczną ocenę poziomu funkcjonowania ucznia z uwzględnieniem oceny efektywności IPET przeprowadza się co najmniej dwa razy w roku. Spotkania zespołu mogą odbywać się także w miarę potrzeb, nie rzadziej jednak niż dwa razy w roku. Okresową wielospecjalistyczną ocenę poziomu funkcjonowania ucznia i modyfikacji programu przeprowadza się, w zależności od potrzeb, we współpracy z poradnią psychologiczno-pedagogiczną, w tym poradnią specjalistyczną, a także z innymi podmiotami. Pamiętajmy, że musimy otrzymać zgodę rodziców na tę współpracę.
Kto pisze WOPFU?
WOPFU, podobnie jak IPET, jest opracowywana przez zespół składający się z nauczycieli i specjalistów, którzy prowadzą zajęcia z uczniem, a w przypadku placówek specjalnych także np. wychowawców grup wychowawczych. Oznacza to, że wszystkie osoby pracujące z uczniem spotykają się i dokonują wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia, analizując m.in.:
- zapisy zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego,
- zapisy zawarte w innych dokumentach, którymi dysponuje przedszkole/szkoła, np. dokumentację z badań pedagogicznych, testów kompetencji,
Uwaga! Warto zapoznać się z dodatkową dokumentacją (np. dokumentacją medyczną, jeśli rodzice dadzą nam ją do wglądu), ale nie powinniśmy jej powielać i przechowywać w dokumentacji ucznia (np. w teczce ucznia); - informacje od rodziców ucznia/opiekunów prawnych.
Koordynatorem prac zespołu jest zwykle wychowawca lub inna osoba wyznaczona przez dyrekcję placówki.
Kto jest odpowiedzialny za WOPFU?
Za WOPFU odpowiedzialna jest każda osoba pracująca z uczniem. Wraz z wiekiem zmieniają się zainteresowania ucznia, precyzują się uzdolnienia, ujawniają jego mocne strony. To na nich powinniśmy opierać naszą pracę edukacyjną, terapeutyczną i wychowawczą, aby w pełni wykorzystać potencjał, który jest w uczniu. Stąd też zakres i charakter wsparcia będzie ewoluował. Ważne jest więc, by w trakcie bieżącej pracy z uczniem zwracać uwagę na:
- sposób funkcjonowania ucznia – określać ewentualne problemy, które utrudniają mu codzienne funkcjonowanie w przedszkolu czy w szkole;
- jakość udzielanego wsparcia – oceniać, czy to, co robimy, przynosi wymierne efekty;
- przyczyny niepowodzeń edukacyjnych.
Jeśli nie jesteśmy w stanie samodzielnie określić przyczyn tych niepowodzeń, warto nawiązać współpracę z poradnią psychologiczno-pedagogiczną i poprosić o wsparcie w diagnozie. Należy pamiętać o zgodzie rodziców na te działania.
Czy w tworzeniu WOPFU biorą udział rodzice?
Rodzice mają prawo uczestniczyć w spotkaniu, na którym tworzy się WOPFU czy IPET lub dokonuje modyfikacji tych dokumentów. Mogą także zaprosić na takie spotkanie inne osoby związane z bezpośrednio z udzielaniem uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
Przedszkole czy szkoła ma obowiązek poinformowania na piśmie rodziców ucznia o terminie spotkania takiego zespołu w sposób ogólnie przyjęty w danej placówce. Czasem w klasie czy grupie jest więcej niż jedno dziecko z orzeczeniem. Warto więc wcześniej zapytać rodziców, czy będą obecni na takim spotkaniu. Pozwoli to na zaplanowanie godziny spotkania tak, aby zapewnić rodzicom komfort uczestnictwa (np. nie będą musieli czekać, aż skończy się spotkanie w sprawie innego ucznia).
Czy WOPFU dajemy rodzicom?
Tak, zgodnie z prawem rodzice otrzymują kopię WOPFU. Dyrektor określa, w jaki sposób kopia zostaje przekazana rodzicom, np. czy otrzymują ją od wychowawcy czy poprzez sekretariat. Powinniśmy zadbać o to, by otrzymać potwierdzenie przekazania kopii WOPFU rodzicom. Można to zrobić poprzez umieszczenie na końcu dokumentu zdania „Potwierdzam, że dnia…. otrzymałam/otrzymałem kopię Wielospecjalistycznej Oceny Poziomu Funkcjonowania Ucznia” i miejsca na podpis rodziców.
WOPFU jest to dokument wyznaczający zakres wsparcia ucznia z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. Podlega stałej ewaluacji z uwagi na zmieniające się potrzeby rozwojowe i edukacyjne ucznia oraz jego możliwości psychofizyczne. Aby prawidłowo realizować pomoc psychologiczno-pedagogiczną, powinniśmy uwzględniać zawarte w nim ustalenia w codziennej pracy i dokonywać jego modyfikacji w miarę potrzeb.