Nadszedł czas powrotu uczniów do szkół. Nie miejmy jednak złudzeń, że w sali spotkamy ten sam zespół klasowy, z którym rozstaliśmy się kilkanaście tygodni temu. Już we wrześniu nauczyciele starali się „nadrobić” czas relacji zatracony na wiosnę, ale szybki powrót do nauki zdalnej nie pozostawił wątpliwości, że nie wszystko udało się osiągnąć, teraz być może, że staniemy przed jeszcze większymi problemami jeśli chodzi o relacje i samopoczucie uczniów. Powrót uczniów do szkoły, po tak długiej przerwie, może wyzwolić poczucie niepewności i zachwianie pewności siebie. Nauczyciel powinien do tego nie dopuścić. Jednym ze sposobów będzie przeprowadzenie ćwiczenia: ,,Opowiedz mi o swoim sukcesie” ,w którym uczniowie mogą pochwalić się, w jakich dziedzinach życia ostatnio odnieśli sukces z zaznaczeniem, że może być to nawet bardzo drobna rzecz.
Duże i trwałe sukcesy są zbudowane z wielu małych i drobnych osiągnięć. W ten sposób możemy nie tylko zbudować pozytywne relacje wśród rówieśników, ale również zmotywować ich do zmian i działania. Innym sposobem może być zadanie uczniom pytania:
Czego ode mnie potrzebujesz, aby bezpiecznie wrócić do nauki w szkole?
– rozmowy na trudne dla Ciebie tematy,
– powtórzenia partii materiału, którego nie zrozumiałeś podczas pracy zdalnej,
– współpracy z kolegami podczas nauki w klasie.
Co Ty możesz zaoferować swoim kolegom:
– współpracę podczas realizacji zagadnień omawianych na lekcji,
– pomoc z danego zakresu materiału (np. jestem dobry z przeliczania jednostek temperatury …)
– inne.
A oto jeszcze kilka wskazówek i ćwiczeń, które być może pomogą w naprawianiu, tworzeniu i przywracaniu relacji między uczniami.
1. Niedokończone zdania służą nam zazwyczaj do podsumowania lekcji. A gdyby tak zastosować je w inny sposób? Są świetnym pomysłem na początek zajęć jako ZADANIE NA DOBRY POCZĄTEK, aby wyczuć nastrój klasowy lub/i na zakończenie, aby przekonać się, czy nasza lekcja przysłużyła się przywracaniu dobrych relacji, poprawieniu nastroju.
Przykłady niedokończonych zdań służące uruchomieniu emocji:
– Przed wejściem do klasy ………………………………….
– Po wejściu do klasy ………………………………………
– Na dzisiejszej lekcji spodobało mi się…………………………………. …, ponieważ …………………………
– Dzisiaj uspokoiło mnie ………………………………..
– Czuję się zdenerwowany/a, bo……………………………
– Uśmiechnęłam/uśmiechnąłem się, gdy ……………………………………
– ………………………………………..
2. List to narzędzie wymagające nieco więcej czasu, ale umożliwiające dotarcie do emocji ukrytych głębiej. Nie każdy uczeń dobrze będzie czuł się w takiej formie, dlatego nie trzeba naciskać na długie wypowiedzi, czasem kilka zdań, a nawet jedno wystarczy, aby wyrazić więcej. Warto tę formę wykorzystać na lekcji wychowawczej lub na języku polskim.
Przykłady tematów listu , które mogą zainspirować ucznia do wypowiedzi:
– Czuję się …………………………..
– Nauka zdalna dała mi … ………………….., ale zabrała ………………………………
– Izolacja i brak przyjaciół spowodowały, że ………………………………
– Radziłem/łam sobie dobrze/źle, gdy ……………………………………..
– …
3. Wykorzystując Ocenę Koleżeńską na początku powrotu uczniów do szkoły warto wprowadzić pary dowolne. Uczniowie dobiorą się wtedy według swoich sympatii, co pozwoli im na swobodne wyrażanie myśli bez skrępowania, a przecież o to nam chodzi.
Przykłady zastosowania OK w przywracaniu relacji:
– 2 gwiazdy 1 życzenie – rozmowa w parach ograniczona czasem, np.2 minuty, ma dotyczyć wykonanego zadania, natomiast następne 2 minuty mogą dotyczyć dowolnego lub określonego przez nauczyciela luźnego tematu, np. co myślisz o dzisiejszej pogodzie.
– zapisanie przez uczniów 3 tylko pozytywnych komentarzy na temat pracy koleżanki/kolegi
4. Złota rybka.
Każdy z uczestników przedstawia na karteczce trzy życzenia, o jakie poprosiłby złotą rybkę. Rówieśnicy w klasie wspólnie zastanawiają się, co dana osoba mogłaby zrobić, aby życzenia się spełniły. Złota rybka może spełniać życzenia dotyczące problemów z wielu aspektów życia ucznia. Rówieśnicy pod nadzorem nauczyciela mogą pomóc znaleźć rozwiązanie. Tym samym, zmienią swój sposób postrzegania rówieśników i zacieśnią się ich więzi emocjonalne.
5. Ćwiczenie integracyjne: Cebula
Uczniowie stoją w parach naprzeciwko siebie, tworząc wspólnie dwa kręgi. Na sygnał nauczyciela przez minutę opowiadają na zadany temat (po 30 sekund każdy). Po upływie czasu wewnętrzny krąg przesuwa się o jedno miejsce w prawo. Uczniowie w ten sposób otrzymują kolejnego partnera do rozmowy. Zamiana zachodzi kilkakrotnie, aż do wyczerpania pytań.
Przykładowe pytania:
- dotyczące lockdownu:
– Czego się nauczyłem podczas zdalnego nauczania ?
– Jakie jest Twoje najzabawniejsze wspomnienie z tego okresu?
– Czego brakowało Ci najbardziej podczas zdalnego nauczania?
– Któremu nauczycielowi chciałbyś/ chciałabyś podziękować i za co ?
– Kto był dla Ciebie największym wsparciem podczas izolacji i dlaczego?
- niezwiązane ze zdalnym nauczaniem:
– Jakie jest Twoje najzabawniejsze wspomnienie ze szkoły?
– Co byś zrobił/ zrobiła, gdybyś wygrał/ wygrała milion złotych?
– Co jest Twoją najmocniejszą stroną i jak chcesz ją wykorzystać?
– Co moglibyśmy w tym roku zorganizować jako zespół, aby sprawić sobie przyjemność, poczuć się lepiej, spędzić wspólnie czas?
Pomysły dotyczące wspólnych wycieczek i wydarzeń można spisać po zabawie na plakat. Dzięki temu można zorientować się, czego uczniowie potrzebują, za czym najbardziej tęsknią. Można odrzucić pomysły, których nie da się zrealizować na przykład ze względów finansowych. Pozostałe zapisy można poddać głosowaniu i wybrać te najatrakcyjniejsze dla całej grupy.
6. Porozmawiajmy o tym, jak nam było kiedy byliśmy osobno
Kiedy już wrócicie do szkoły porozmawiaj z uczennicami i uczniami o tym, jak czuli się podczas izolacji. Warto zadbać o czas i miejsce takiej rozmowy. Rozmowa mogłaby się odbyć podczas pierwszej godziny do dyspozycji wychowawcy po powrocie do szkoły.
Dobrze byłoby ustawić ławki w kręgu, aby zadbać o dobry klimat.
Podczas rozmowy mogą pomóc następujące pytania, które można zadać uczennicom i uczniom:
- Czego najbardziej brakowało Ci podczas przymusowej izolacji/pracy zdalnej?
- A co było fajnego?
- Jak wyglądał Twój typowy dzień podczas izolacji?
- W jaki sposób kontaktowałaś/łeś się z koleżankami i kolegami z klasy?
- Co Cię najbardziej zaskoczyło?
- Czego nowego dowiedziałaś/łeś się o sobie i o swoich kolegach?
- Czego dowiedziałaś/łeś się o swoim wychowawcy?
- Na co najbardziej się cieszyłaś/łeś myśląc o powrocie do szkoły?
- Czego się najbardziej obawiałaś/łeś?
Te pytania, to tylko podpowiedzi.
A może ciekawe byłoby zapytać uczennice i uczniów o to, jakie pytania chcieliby zadać w tej sprawie sobie nawzajem?
Warto zadbać o to, by:
-każdy z uczniów mógł się wypowiedzieć,
-uważnie wysłuchać tego, co mówią uczennice i uczniowie,
-pozwolić, aby mówili także o trudnych uczuciach i sprawach-dzięki temu wspólnie będzie można tym sprawom zaradzić,
-otwarcie powiedzieć także o sobie.
Podczas rozmowy w uczennicami i uczniami ważne jest, aby czuli, że to o czym mówią i co przeżywali jest rzeczywiście ważne dla nauczyciela.
Warto też dać czas na rzeczy ważne…
Miłej lektury.
Opracowano na podstawie artykułu: Danuty Sterny„ Powrót do szkoły i do relacji – Pokażę to na przykładzie”- z platformy edukacyjnej Oś świata CEO
Beata Wysmułek – pedagog szkolny